Твитнуть
Sola Scriptura
Christum narrat, et dilectionem monet: manifestum est non tantum totam Legem et Prophetas in illis duobus pendere praeceptis dilectionis Dei et proximi [S. Matt. xxii. 40], quae adhuc sola Scriptura sancta erat cum hoc Dominus diceret
Бл. Августин, "Об оглашении необученных" (DE CATHECHIZANDIS RUDIBUS)
Кроме того, Августин и Амвросий Медиоланский упоминают принцип Sole Scriptura при объяснении источника трактата De Trinitate: оба пользовались Вульгатой и не ссылались на греческие сочинения.
Sola Fide
credidit Abraham Deo, et reputatum est illi ad iustitiam, et amicus dei appellatus est]. quod credidit deo, intus in corde, in sola fide est.
Бл. Августин цитирует во Второй Проповеди:
Augustine: Sermon 2
Также Августин в 90-й проповеди:
Petrus dixit in amore, daemones a timore. denique ille dicit, "tecum sum usque ad mortem." illi dicunt, "quid nobis et tibi?" ergo qui uenisti ad conuiuium, noli de sola fide gloriari
Augustine: Sermon 90
Павел Диакон:
Itaque iustis necessariisque causis ad bellum ciuile permotus, cum e duobus Augustis fratribus unius interfecti ultionem, alterius restitutionem procuraret, sese aduersum Maximum tyrannum sola fide maior, nam longe minor uniuersi apparatus bellici conparatione, proripuit.
Paulus Diaconus: Historia Romana Liber XII
Фома Аквинский:
Praeterea, si mundus et generatio semper fuit, infiniti homines praecesserunt. Sed anima hominis est immortalis. Ergo infinitae animae humanae nunc essent actu: quod est impossibile. Ergo ex necessitate sciri potest quod mundus incoeperit; et non sola fide tenetur.
(...)
Respondeo dicendum quod mundum non semper fuisse, sola fide tenetur, et demonstrative probari non potest: sicut et supra de mysterio Trinitatis dictum est.
St. Thomas Aquinas: Summa Theologica, Prima Pars Quaestio XLVI
Исидор Севилльский:
2.8. Vacuam esse sine operibus fidem, et frustra sibi de sola fide blanditur, qui bonis operibus non ornatur.
Isidore: Sentientiae II
Sola Gratia
Пьер Абеляр:
Addebat denique ipsa et quam periculosum mihi esset eam reducere, et quam sibi carius /f.7vb/ existeret mihique honestius amicam dici quam uxorem ut me ei sola gratia conservaret, non vis aliqua vinculi nuptialis constringeret.
PETRUS ABAELARDUS: AD AMICUM SUUM CONSOLATORIA
Тертуллиан:
Atque utinam erubescere istud remedium ferat, uti pudor non exhibendi quod aliis suggestum imus exhibendi fiat magisterium! Nisi quod bonorum quorundam, sicuti et malorum, intolerabilis magnitudo est, ut ad capienda et praestanda ea sola gratia diuinae inspirationis operetur.
Tertullian: De Patientia
Фома Аквинский:
Ad quartum dicendum quod nulla alia perfectio superaddita substantiae, facit Deum esse in aliquo sicut obiectum cognitum et amatum, nisi gratia: et ideo sola gratia facit singularem modum essendi Deum in rebus.
St. Thomas Aquinas: Summa Theologica, Prima Pars Quaestio VIII
Solus Christus
Тертуллиан, "Против Маркиона":
Ceterum et aliis haereticis, definientibus carnem illam in angelis ex carne nasci debuisse si vere fuisset humana, certa ratione respondemus, qua et humana vere fuerit et innata: humana vere propter dei veritatem a mendacio et fallacia extranei, et quia non possent humanitus tractari ab hominibus nisi in substantia humana; innata autem, quia solus Christus in carnem ex carne nasci habebat, ut nativitatem nostram nativitate sua reformaret, atque ita etiam mortem nostram morte sua dissolveret resurgendo in carne in qua natus est ut et mori posset.
Tertullian: Adversus Marcionem III
Тертуллиан, "О Воскресении плоти":
Si enim et Christus, solus vere caelestis, immo et supercaelestis, homo tamen qua caro atque anima, nihilo ex ista substantiarum condicione a choica qualitate discernitur, proinde et qui caelestes secundum illum non de substantia praesenti sed de futura claritate caelestes praedicati intellegentur: quia et retro, unde distinctio ista manavit, de dignitatis differentia ostensa est alia supercaelestium gloria, alia superterrenorum, et alia solis, alia lunae, alia stellarum, quia et stella a stella differt in gloria, non tamen in substantia.
Tertullian : De Resurrectione Carnis
А вот еще интересное-- Новатиан:
Quodsi, cum nullius sit nisi Dei cordis nosse secreta, Christus secreta conspicit cordis, quodsi, cum nullius sit nisi Dei peccata dimittere, idem Christus peccata dimittit, quodsi, cum nullius sit hominis de caelo uenire, de caelo ueniendo descendit, quodsi, cum nullius hominis haec uox esse possit: Ego et Pater unum sumus, hanc uocem de conscientia diuinitatis Christus solus edicit, quodsi postremo omnibus diuinitatis Christi probationibus et rebus instructus apostolus Thomas respondens Christo Dominus meus et Deus meus dicit, quodsi et apostolus Paulus Quorum [, inquit,] fratres et ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in saecula in suis literis scribit, quodsi idem se apostolum non ab hominibus aut per hominem, sed per Iesum Christum constitutum esse depromit, quodsi idem euangelium non se ab hominibus didicisse aut per hominem, sed per Iesum Christum accepisse contendit, merito Deus est Christus.
Novatian
Там же:
Hic est qui in modum columbae, posteaquam Dominus baptizatus est, super eum uenit et mansit, habitans in solo Christo plenus et totus nec in aliqua mensura aut portione mutilatus, sed cum tota sua redundantia cumulate distributus et missus, ut ex illo delibationem quandam gratiarum ceteri consequi possint, totius Sancti Spiritus in Christo fonte remanente, ut ex illo donorum atque operum uenae ducerentur, Spiritu Sancto in Christo affluenter habitante.
Soli Deo Gloria
Это из Вульгаты. Первое послание к Тимофею, глава 1, стих 17:
soli Deo honor et gloria
Его цитируют:
Августин в трактате "О Троице" во второй книге:
Augustinus: de Trinitate Liber II
Опять же, Новатиан:
Novatian
Григорий Турский:
Gregory of Tours VI
Юнилий Африкан:
Junillus
Итак, подводим итоги: Павел Диакон, Исидор Севилльский, Фома Аквинский, Тертуллиан, Новатиан, Юнилий Африкан, Августин Иппонийский, Григорий Турский.
Особенно интересны ссылки на Новатиана и Тертуллиана-- обоих объединяет отрицание исповеди . В принципе, интересно: противопоставление строгости веры "в мiру", произвольному и волюнтаристскому "отпущению грехов". В контексте противостояния бизнесу на индульгенциях, это обращение к Тертуллиану и Новатиану вполне объяснимо...
Christum narrat, et dilectionem monet: manifestum est non tantum totam Legem et Prophetas in illis duobus pendere praeceptis dilectionis Dei et proximi [S. Matt. xxii. 40], quae adhuc sola Scriptura sancta erat cum hoc Dominus diceret
Бл. Августин, "Об оглашении необученных" (DE CATHECHIZANDIS RUDIBUS)
Кроме того, Августин и Амвросий Медиоланский упоминают принцип Sole Scriptura при объяснении источника трактата De Trinitate: оба пользовались Вульгатой и не ссылались на греческие сочинения.
Sola Fide
credidit Abraham Deo, et reputatum est illi ad iustitiam, et amicus dei appellatus est]. quod credidit deo, intus in corde, in sola fide est.
Бл. Августин цитирует во Второй Проповеди:
Augustine: Sermon 2
Также Августин в 90-й проповеди:
Petrus dixit in amore, daemones a timore. denique ille dicit, "tecum sum usque ad mortem." illi dicunt, "quid nobis et tibi?" ergo qui uenisti ad conuiuium, noli de sola fide gloriari
Augustine: Sermon 90
Павел Диакон:
Itaque iustis necessariisque causis ad bellum ciuile permotus, cum e duobus Augustis fratribus unius interfecti ultionem, alterius restitutionem procuraret, sese aduersum Maximum tyrannum sola fide maior, nam longe minor uniuersi apparatus bellici conparatione, proripuit.
Paulus Diaconus: Historia Romana Liber XII
Фома Аквинский:
Praeterea, si mundus et generatio semper fuit, infiniti homines praecesserunt. Sed anima hominis est immortalis. Ergo infinitae animae humanae nunc essent actu: quod est impossibile. Ergo ex necessitate sciri potest quod mundus incoeperit; et non sola fide tenetur.
(...)
Respondeo dicendum quod mundum non semper fuisse, sola fide tenetur, et demonstrative probari non potest: sicut et supra de mysterio Trinitatis dictum est.
St. Thomas Aquinas: Summa Theologica, Prima Pars Quaestio XLVI
Исидор Севилльский:
2.8. Vacuam esse sine operibus fidem, et frustra sibi de sola fide blanditur, qui bonis operibus non ornatur.
Isidore: Sentientiae II
Sola Gratia
Пьер Абеляр:
Addebat denique ipsa et quam periculosum mihi esset eam reducere, et quam sibi carius /f.7vb/ existeret mihique honestius amicam dici quam uxorem ut me ei sola gratia conservaret, non vis aliqua vinculi nuptialis constringeret.
PETRUS ABAELARDUS: AD AMICUM SUUM CONSOLATORIA
Тертуллиан:
Atque utinam erubescere istud remedium ferat, uti pudor non exhibendi quod aliis suggestum imus exhibendi fiat magisterium! Nisi quod bonorum quorundam, sicuti et malorum, intolerabilis magnitudo est, ut ad capienda et praestanda ea sola gratia diuinae inspirationis operetur.
Tertullian: De Patientia
Фома Аквинский:
Ad quartum dicendum quod nulla alia perfectio superaddita substantiae, facit Deum esse in aliquo sicut obiectum cognitum et amatum, nisi gratia: et ideo sola gratia facit singularem modum essendi Deum in rebus.
St. Thomas Aquinas: Summa Theologica, Prima Pars Quaestio VIII
Solus Christus
Тертуллиан, "Против Маркиона":
Ceterum et aliis haereticis, definientibus carnem illam in angelis ex carne nasci debuisse si vere fuisset humana, certa ratione respondemus, qua et humana vere fuerit et innata: humana vere propter dei veritatem a mendacio et fallacia extranei, et quia non possent humanitus tractari ab hominibus nisi in substantia humana; innata autem, quia solus Christus in carnem ex carne nasci habebat, ut nativitatem nostram nativitate sua reformaret, atque ita etiam mortem nostram morte sua dissolveret resurgendo in carne in qua natus est ut et mori posset.
Tertullian: Adversus Marcionem III
Тертуллиан, "О Воскресении плоти":
Si enim et Christus, solus vere caelestis, immo et supercaelestis, homo tamen qua caro atque anima, nihilo ex ista substantiarum condicione a choica qualitate discernitur, proinde et qui caelestes secundum illum non de substantia praesenti sed de futura claritate caelestes praedicati intellegentur: quia et retro, unde distinctio ista manavit, de dignitatis differentia ostensa est alia supercaelestium gloria, alia superterrenorum, et alia solis, alia lunae, alia stellarum, quia et stella a stella differt in gloria, non tamen in substantia.
Tertullian : De Resurrectione Carnis
А вот еще интересное-- Новатиан:
Quodsi, cum nullius sit nisi Dei cordis nosse secreta, Christus secreta conspicit cordis, quodsi, cum nullius sit nisi Dei peccata dimittere, idem Christus peccata dimittit, quodsi, cum nullius sit hominis de caelo uenire, de caelo ueniendo descendit, quodsi, cum nullius hominis haec uox esse possit: Ego et Pater unum sumus, hanc uocem de conscientia diuinitatis Christus solus edicit, quodsi postremo omnibus diuinitatis Christi probationibus et rebus instructus apostolus Thomas respondens Christo Dominus meus et Deus meus dicit, quodsi et apostolus Paulus Quorum [, inquit,] fratres et ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in saecula in suis literis scribit, quodsi idem se apostolum non ab hominibus aut per hominem, sed per Iesum Christum constitutum esse depromit, quodsi idem euangelium non se ab hominibus didicisse aut per hominem, sed per Iesum Christum accepisse contendit, merito Deus est Christus.
Novatian
Там же:
Hic est qui in modum columbae, posteaquam Dominus baptizatus est, super eum uenit et mansit, habitans in solo Christo plenus et totus nec in aliqua mensura aut portione mutilatus, sed cum tota sua redundantia cumulate distributus et missus, ut ex illo delibationem quandam gratiarum ceteri consequi possint, totius Sancti Spiritus in Christo fonte remanente, ut ex illo donorum atque operum uenae ducerentur, Spiritu Sancto in Christo affluenter habitante.
Soli Deo Gloria
Это из Вульгаты. Первое послание к Тимофею, глава 1, стих 17:
soli Deo honor et gloria
Его цитируют:
Августин в трактате "О Троице" во второй книге:
Augustinus: de Trinitate Liber II
Опять же, Новатиан:
Novatian
Григорий Турский:
Gregory of Tours VI
Юнилий Африкан:
Junillus
Итак, подводим итоги: Павел Диакон, Исидор Севилльский, Фома Аквинский, Тертуллиан, Новатиан, Юнилий Африкан, Августин Иппонийский, Григорий Турский.
Особенно интересны ссылки на Новатиана и Тертуллиана-- обоих объединяет отрицание исповеди . В принципе, интересно: противопоставление строгости веры "в мiру", произвольному и волюнтаристскому "отпущению грехов". В контексте противостояния бизнесу на индульгенциях, это обращение к Тертуллиану и Новатиану вполне объяснимо...
Комментарий